آغاز طرح فروش خالص اجناس، بدون محاسبه قیمت جعبه در مشهد

معمولا تا اسم کم فروشی می‌آید، ناخودآگاه ذهن‌ها به سوی وزن کمتر بسته بندی‌ها می‌رود، به عنوان مثال اینکه به جای ۴۰۰ گرم در بسته بندی ۳۸۰ گرم باشد. بااین حال نوع دیگری کم فروشی هست که کمتر به چشم می‌آید و آن فروش کالا‌ها با احتساب وزن جعبه بسته بندی است. در این روش هرچند به عنوان مثال، کالایی را ۴۰۰ گرم خریده اید، اما درواقع جعبه به قیمت کالای اصلی به شما فروخته می‌شود. شاید این مسئله در گذشته چندان به چشم نمی‌آمد، اما رشد قیمت مواد غذایی موجب شده است تا این کار بیش از گذشته به زیان خریدار تمام شود.

به عنوان نمونه اکنون شما کالایی را به وزن ۴۰۰ گرم می‌خرید که وقتی آن را در ترازو می‌گذارید، کم وکاستی ندارد؛ اما درحقیقت بسته بندی را به قیمت کالای اصلی خریده اید. به عنوان مثال اگر گوشت کیلویی ۳۷۰ هزار تومان باشد، شما بسته بندی را به قیمت گوشت خریده اید. همین مسئله موجب شده است تا اداره استاندارد با همراهی تشکل‌های تولیدی و صنفی با اجرای طرحی درصدد برخورد با چنین اتفاقی در بازار برآید.

اجرای طرح خالص فروشی

موضوعی که فرماندار مشهد به آن ورود کرده و برای حل این مشکل تمام قد پای کار آمده‌است. محسن داوری در گفتگو با شهرآرا از اجرای طرح خالص فروشی در واحد‌های صنفی و تولیدی خبر داد و گفت: مقرر شده است تا واحد‌های صنفی تولیدی مانند شیرینی فروشی‌ها آنالیز قیمتی ارائه دهند که قیمت کالا برای مصرف کننده چه رقمی است و جعبه را قیمت گذاری کنند یا وزن جعبه را براساس قاعده خودش وزن کرده و در قیمت کالا محاسبه کنند.

وی افزود: این مسئله درباره کالا‌هایی مانند شیرینی، مواد پروتئینی و سایر محصولات نیز مصداق دارد. در طرح خالص فروشی باید به همان میزانی که روی کالا درج شده است، محصول به خریدار تحویل داده شود، حالا این کالا می‌خواهد شیرینی، گوشت یا محصولات لبنی باشد. وی تأکید کرد: براساس طرح خالص فروشی واحد‌های صنفی مانند تمام قنادی‌ها باید هزینه جعبه شیرینی را به طور مجزا محاسبه کنند، در غیر این صورت با متخلفان برخورد قانونی خواهد شد.

نظارت بر شیرینی‌فروشی‌ها

محمدسجادی، مدیرکل استاندارد خراسان رضوی، درباره اجرای طرح خالص فروشی گفته که قرار است هفته آینده در ستاد تنظیم بازار استان مصوب شود که قیمت جعبه شیرینی در هزینه تمام شده محصول لحاظ شود و هنگام فروش، شیرینی به طور خالص و منهای وزن جعبه عرضه شود.

نظارت بر وزن کالا‌ها

کارشناس اداره استاندارد خراسان رضوی هم در گفتگو با شهرآرا با بیان اینکه تا پیش ازاین ایراد وارد بود که در شیرینی فروشی ها، مواد پروتئینی و محصولات لبنی، بسته بندی به قیمت محصول اصلی به فروش می‌رسد، گفت: این مسئله موجب می‌شد تا ظرفی که به عنوان مثال ۴ یا ۵ هزار تومان خریداری شده است به چهار برابر قیمت به شهروندان فروخته شود. این مسئله حتی درباره آجیل که کالای گران تری هم هست مصداق جدی‌تری پیدا می‌کند.

جواد رستم زاده افزود: ممکن است که یک فروشگاه با صرف هزینه‌ای بخواهد برای خودش روی بسته بندی‌ها تبلیغ کند، این مسئله دلیلی برای اینکه این هزینه‌ها را از مردم دریافت کند، نیست. ازاین رو مقرر شده است تا طرح خالص فروشی در خراسان رضوی و مشهد به اجرا درآید. بر اساس این طرح واحد‌های صنفی مانند شیرینی فروشی‌ها باید کالا‌ها را بر اساس وزن خالص به شهروندان عرضه کنند.

خالص فروشی در واحد‌های تولیدی

طبق اعلام سازمان ملی استاندارد ازاین پس تولیدکنندگان باید وزن خالص محصول تولیدی را روی بسته بندی درج کنند و هرگونه درج وزن کالا با (تلرانس) کمینه یا بیشینه بر روی بسته بندی، غیرقانونی است و تولیدکنندگان موظف اند تا دی ماه خطوط تولید خود را بر اساس وزن خالص محصول تنظیم کنند. همه محصولات از جمله صنایع غذایی، محصولات شوینده و بهداشتی، روغن موتور و انواع نوشیدنی‌ها شامل این قانون هستند.

همچنین کارشناس اداره استاندارد خراسان رضوی درباره طرح خالص فروشی در واحد‌های تولیدی گفت: تا پیش ازاین، واحد‌های تولیدی وزن کالا‌ها را با احتساب کمینه یا بیشینه بر روی بسته بندی‌ها درج می‌کردند، اما از این به بعد باید آن‌ها فقط وزن خالص را روی کالا‌ها درج کنند.

وی ادامه داد: البته ممکن است که دستگاه‌های واحد‌های تولیدی به گونه‌ای نباشد که عین وزن خالص را بسته بندی کند و مقداری این مسئله نوسان داشته باشد. ازاین رو اداره استاندارد در نمونه گیری‌هایی که انجام می‌دهد، این مسئله را لحاظ می‌کند، اما برآیند نمونه‌های اخذ شده باید وزن خالص را تأیید کند و این گونه نباشد که تولیدکنندگان به بهانه کمینه درنظر گرفته شده کم فروشی کنند. وی بیان کرد: الزام تولیدکنندگان به درج وزن خالص بر روی محصولات در مرحله ارشادی است و تاکنون هم واحد‌های تولیدی همکاری خوبی با اداره استاندارد داشته اند.

رعایت همه جوانب طرح خالص سازی

رئیس انجمن حمایت از حقوق مصرف کنندگان خراسان رضوی نیز در این زمینه به شهرآرا گفت: تا پیش ازاین قیمت گذاری کالا‌ها به این صورت انجام می‌شد که قیمتی برای آن کالا تعیین و سپس مقداری به دلیل وزن جعبه از آن کاسته می‌شد. به عنوان نمونه قیمت یک کیلوگرم شیرینی برای مصرف کننده محاسبه و از این رقم مقداری به دلیل وزن جعبه از آن کاسته می‌شد. اما اکنون قرار است تا در طرح جدید قیمت جعبه و بسته بندی به طور جداگانه محاسبه شود تا مصرف کنندگان دچار ضرر و زیان نشوند.

سیدمهدی اصغریان افزود: بااین حال اجرای این طرح نیازمند یکسان سازی وزن جعبه هاست. به عنوان مثال یک جعبه ممکن است ۷۰ گرم و جعبه دیگر ۱۰۰ گرم وزن داشته باشد که بدیهی است قیمت این دو با یکدیگر تفاوت دارد. ازاین رو قانون خالص سازی باید به گونه‌ای اجرا شود که در محاسبه وزن جعبه امکان بروز تخلف وجود نداشته باشد. وی ادامه داد: در حوزه تولید نیز ممکن است که برخی تولیدکنندگان برای حفاظت کالا در زمان جابه جایی از بسته بندی‌های ضخیم تری استفاده کنند که این مسئله نیز بر روی قیمت تمام شده تأثیر می‌گذارد. ازاین رو نمی‌توانیم بگوییم که همه تولیدکنندگان لبنیات یا کالا‌های دیگر فقط یک رقم را می‌توانند به عنوان قیمت جعبه و بسته بندی تعیین کنند.

وی بیان کرد: در حوزه خالص فروشی نوسان قیمت بسته بندی و جعبه‌ها نیز باید موردتوجه قرار بگیرد. اکنون یک قیمت برای کالا‌ها تعیین‌ می‌شود که ممکن است با وجود نوسان قیمت بسته بندی، همان نرخ تا سال آینده تثبیت شود. با طرح خالص فروشی ازآنجاکه قیمت جعبه و بسته بندی مدام در نوسان است، این مسئله بر نرخ مصرف کننده تأثیر می‌گذارد. ازاین رو برای این مسئله نیز باید فکری شود. وی تأکید می‌کند: درست است که مسئولیتم حمایت از حقوق مصرف کنندگان است؛ اما طرح باید به گونه‌ای اجرا شود که با مشکلات احتمالی در آینده روبه رو نشود.